بيان مسئله

انسان ذاتا با طبيعت اجتماعي و گرايش به جمع آفريده شده است. به همين دليل بدون ارتباط متقابل با ديگران رهندگي برايش مشكل است، هرچند كه ممكن است برخي از نيازهاي انسان بدون ارتباط با ديگران برآورده شود، در عين حال بسياري از نيازها هستند كه فقط از طريق تعامل با ديگران ارضا مي شود. در دنياي پيچيده امروزه يعني در بيشتر تعاون همكاري هاي ملي و همفكري هاي عملي، حضور فعال فرهنگي و احاطه بر زنجيره علوم، فنون و تكنولوژي برتر، بدون ترديد پديده كمرويي يك معلوليت اجتماعي است (افروز،1376،ص11). با توجه به اين نكته كه كم رويي مي تواند بر سازگاري اجتماعي و ارتباطات بين فردي، افراد تاثير منفي بگذارد، ابتدا لازم است كه عوامل مربوط به كم رويي تشخيص داده شده و فرد كم رو را شناختف در ايران مشخص ميشود كه تحقيقات چندان گسترده اي در رابطه با كم رويي صورت نگرفته است و اين مسئله توجه پژوهشگران را به خود جلب نكرده است.

پيشينه تحقيق

طبق گفته ي محققان در بسياري از كلاسهاي درسي دبستانها، ك.دكاني ديده مي شوند كه آرام، كم رو، خجالتي هستند و اين كودكان در زندگي روزمره خود اغلب اوقات فقط با اعضاي خانواده يا همسالان آشنا بازي مي كنند و از غريبه ها اجتناب مي ورزند، شرم و خجالت اين كودكان ممكن است آنها را از اكتساب مهارتها و آمادگي هاي لازم براي بسياري از فعاليت هايي كه هم سالانشان از آن لذت مي برند و يا اصولا براي رشد شخصيت آنها ضروري است باز دارد، رفتار انزواطلبي ممكن است از همان سالهاي اوليه كودكي ظاهر شود.

سوابق تحقيق

در زمينه ي وضعيت كودكان گوشه گير و انزواطلب، مطالعات متعددي صورت گرفته، پژوهش هايي كه به آن اشاره مي شود، بعضي از ويژگي هاي رواني – اجتماعي اين كودكان را نشان مي دهد: در تحقيق بر روي 407 كودك 6 تا 3 سال توانايي اجتماعي و علائم رفتاري آنها مورد مطالعه قرار گرفت، نتيجه ي به دست آمده نشان داد كه دو عامل اساسي در بين ساير عوامل بيش از 50 درصد واريانس تجمعي را به خود اختصاص داد، اين دو عامل:

1- بي احساسي و كناره گيري

2- نارضايت و مخالفت

و ملاحضه شد كودكان داراي ويژگي هاي مذكور در مرحله ي دبستان نيز، مشكل را كم و بيش دارا مي باشند، در مطالعه ي ديگري بر روي كودكان 12 تا 7 سال انحرافات رفتاري آنان مطالعه شد، يكي از نتايج تحقيق اين بود كه در مسائل رفتاري كودكان مسئله اساسي شكست در يادگيري اجتماعي است، هم چنين مشاهده شد واكنش پسران در مواقع شكست بيشتر پرخاشگري و واكنش دختران كناره گيري و انزوا است، در پژوهش ديگري واكنش هاي هم سالان نسبت به دانش آموزان افسرده در 70 دانش آموز پسر و 93 دانش آموز دختر كلاس هاي سوم تا ششم دبستان مطالعه شد، نتيجه كلي پژوهش مذكور آن بود كه كودكان نسبت به هم كلاسان افسرده ي خود به صورت منفي واكنش نشان مي دهند.

كودكان افسرده كم ترين علاقه هم سالان را به خود جلب مي كنند، جذابيت كمي دارند و رفتار كنوني و آينده آنها كمتر مثبت تلقي ميشود.

اهداف پژوهش

1-    بررسي رفتار دانش اموزان گوشه گير

2-    بررسي عوامل گوشه گيري و انزواطلبي دانش آموزان

3-    ببرسي راه كارهاي مناسب براي رفع مشكل گوشه گيري و انزواطلبي در دانش آموزان

4-    بررسي تاثير خانواده بر گوشه گيري دانش آموزان

روايت ها

     با مطالعه و پرس و جو از معلمان اطرافم در مورد برخورد و چگونگي مواجهه با گوشه گيري و انزوا طلبي دانش آموزان در كلاس، توانستم از روايت هايي كه در زير به آنها اشاره مي كنم برسم.

روايت اول

بعد از امتهان هاي نوبت اول به نمرات دانش اموزان كه نگاه كردم نمرات دانش آموزي توجه منو جلب كرد محمد طي 4 ماه اول سال تحصيلي درسي نخوانده و نمره مطلوبي دريافت نكرده بود. درس نخواندن او را بر روي سهل انگاري او گذاشتم. او را براي درس پرسيدم آوردم او جوابي نداد. او را نصيحت كردم. جريمه گفتم ولي جوابي نداد. علت اصلي آن را جويا شدم در اثر مشاهده متوجه شدم كه محمد بي نهايت گوشه گير است. او بي نهايت در خود فرو رفته بود. در ساعات درسي هيچ وقت نديدم از كسي چيزي بخواهد حتي در حد پاكن يا دفتر يا رفع اشكال درسي. در زنگ تفريحي در گوشه اي مي ايستاد با كسي هم كار نداشت. در زنگ ورزش با كسي بازي نميكرد. از همه چيز و همه كس خجالت مي كشيد. تصميمي گرفتم با او صحبت كنم اما جز سكوت او چيزي دستگيرم نشد. از علت درس نخواندن او چيزي نفهميدم. در مورد خانواده اش او فرزند بزرگ خانواده و يك خواهر كلاس اول و يك برادر خردسال داشت. وضع مالي آنها متوسط به پايين بود. با معلم هاي سال قبل او مصاحبه كردم او همينگونه و همين وضع را داشته و گوشه گيري او حاد بود و با كمك معلم هاي خود نمرات را كسب مي كرد و به پايه بالاتر مي آمد.

با مادر او صحبت كردم. در خانه با خواهر و برادرهايش ارتباط آرام و ساكتي دارد بيشتر دوست دارد با بچه هاي فاميل به خصوص فرزندان خردسال عمو بازي كند. پدر او به دليل كاري سخت و طاقت فرسا نمي توانست و فرصت نمي كرد رابطه صميمي با پسرش داشته باشد. شايد اين عاملي براي گوشه گيري اين دانش آموز باشد.

در گروه بندي ها شركت فعال نداشت حتي ديگر دانش آموزان نيز دوست نداشتند او را در گروه خود بپذيرند و او را همراهي كنند. بعد از تحقيقاتي كه كردم مشخص شد يكي از عوامل گوشه گيري محمد ريشه در خانواده اين دانش آموز دارد كه كم توجهي و محروميت از پدر و مادر نسبت به دانش آموز و توجه به ديگر اعضاي خانواده بيشتر است.

اولين كاري كه كردم با پدر و مادر او صحبت كردم مبني بر اينكه وقت زيادي را صرف اين دانش آموز كنند و توجه زيادي نسبت به او داشته باشند.

ديگر دانش اموزان را به خصوص همكلاسي هاي محمد را تشويق كردم براي شركت دادن او در بازي ها و فعاليت هاي درسي.

با دبير پرورشي و مشاوره مدرسه جلسه اي گذاشتم كه با محمد صحبت كنند كه ذهن او را از عواملي كه باعث حقارت او شده است پاك كنند.