توضيحات محصول :
بررسي خصوصيات ، نحوه طراحي و نحوه پاسخگويي سوالات چند گزينه‌اي سنجش و اندازه گيري در 43 صفحه ورد قابل ويرايش
نام درس: سنجش و اندازه گيري
عنوان درس: سئوالات چند گزينه اي
هدف كلي: آشنايي دانشجويان با سوالات چند گزينه اي
مقدمه: پرسشها بهترين راه انگيزش افكار و فعاليت هاي فراگيران است و براي تحريك و برانگيختن فكر، سنجش ميزان اطلاعات آموخته شده و وادار كردن فراگيران به فعاليت هاي بيشتر بكار مي روند. يكي از انواع آزمون و پرسش ها، آزمون هاي چند گزينه اي است. ابتكار و مهارت در گنجاندن مفاهيم در يك مسئله خاص در سوالات چند گزينه اي به گونه اي كه طراحي اين نوع سوالات را نيازمند به دقت و اطلاع كافي از خصوصيات و چگونگي طراحي ميكند.
اهداف رفتاري: پس از پايان اين درس دانشجو بايد قادر باشد:
- ساختار سئوالات چند گزينه اي را توصيف كند.
- چگونگي طراحي يك سئوال چند گزينه اي را تشريح كند.
- خصوصيات تنه (stem) در سوالات چند گزينه اي را توضيح دهد.
- خصوصيات گزينه ها در سوالات چند گزينه اي را توضيح دهد.
- قراردادن محل پاسخ صحيح (در گزينه ها) را مورد بحث قرار دهد.
- ارزيابي سطوح مختلف يادگيري توسط سوالات چند گزينه اي را توضيح دهد
7. راه حل هاي پيشنهادي جهت كاهش احتمال حدس زدن پاسخ صحيح در سوالات چند گزينه اي را مورد بحث قرار دهد.
- نحوه نمره گزاري در سوالات چند گزينه اي را توضيح دهد.
- امتيازات سوالات چند گزينه اي را بر شمارد
10.معايب سوالات چندگزينه اي را بنويسد.
11.ميزان اعتبار سوالات چند گزينه اي را مورد بحث قرار دهد.
12.راههاي سنجش روايي سوالات چند گزينه اي را توضيح دهد.
13.درجه دشواري يك سوال چند گزينه اي را تعيين كند.
14.درجه تميز يك سوال چند گزينه را مشخص كند.
نحوه تدريس: تدريس اين درس بصورت سخنراني، بحث و پرسش و پاسخ و به مدت 90 دقيقه و با استفاده از وسائل سمعي وبصري (اورهد) انجام خواهد شد.
تكاليف فراگيران: مشاركت فعال در بحث و پرسش حين تدريس، همچنين در جمع بندي و ارزشيابي پايان كلاس
نحوه ارزشيابي: امتحان پايان ترم + حضور و غياب (حضور ذهني و فيزيكي فراگير)
منابع :
- ثراندايك رابرت؛ «روان سنجي كاربردي»؛ هومن حيدر علي؛ دانشگاه تهران؛ چاپ سوم
2. جاسبي عبدالله؛ «روش تدريس و فن كلاس داري» ؛ چاپ دوم؛ تهران؛ دفتر پژوهش و تدوين تاريخ انقلاب اسلامي؛ 1382
- خورشيدي عباس؛ «روشها و فنون تدريس» ؛ چاپ اول؛ تهران؛ يسطرون؛1381
- رهبار دار شكسته حميد؛ «ارزشيابي در آموزش و پروش»؛ رشد معلم ؛ دوره نوزدهم؛ شماره 7؛فروردين 1380
- شريفي حسن پاشا؛ «اصول روان سنجي و روان آزمايي»؛چاپ چهارم؛ تهران؛ انتشارات رشد، پاييز 1375
- Attali. yigal , Bar- hillel. maya; "guess where: the position of correct answer in multiple- choice test items as a psychometric variable" ; jem, washington ; summer 2003; vol.40 , iss 2; pg 109.
- Delgado. Ana. R ; prieto . Gerardo; "the effect of item feedback on multiple - choice test responses"; British Journal of psychology; london; feb 2003; vol 94. Part 1; pg73.
- Higgins, Edwina; Tatham. Laura; "Assessing by multiple choice question (mcQ) tests" ; university of warwick; 23 october 2003.
- Paxton. Morgan; "assessment and evaluation in higher education" ; Bath ; jun 2000. Vol.25 ; iss.2 ; pg.109, 11 pgs.
- Tanner. David E; "multiple choice items: pariah, panacea or neither of the above?"; American secondary Education; spring 2003. Vol 31 , ISS ; pg 27.
مقدمه:
پرسش يكي از قابل انعطاف ترين تدابير آموزش است هنگامي كه در آموزش از پرسش ها به شيوه اي ماهرانه استفاده شود، وسيله رسيدن به بسياري از هدف هاي آموزش قرار ميگيرد و نتيجه بخش خواهد بود. پرسشها بهترين راه انگيزش افكار و فعاليتهاي شاگردان اند و براي تحريك و برانگيختن فكر، سنجش ميزان اطلاعات آموخته شده و وادار كردن شاگردان به فعاليت هاي بيشتر بكار مي روند. گفته شده است كه خوب پرسش كردن، خوب درس دادن است. (2) هدف از سنجش و ارزيابي تعيين آثار برنامه آموزشي و تعيين تغييراتي است كه براثر آموزش در شاگران به وجود آمده است.(4)
معلمان در فرآيند آموزش، از آزمون ها بهره مي گيرند.
تعريف آزمون: آزمون وسيله اي است عيني و استاندارد شده كه براي اندازه گيري رفتار يا خصايص آدمي بكار مي رود.
دراين تعريف، منظور از عيني آن است كه روش اجرا، نمره دادن و تعبير و تفسير نتايج آزمون براساس قواعد معين و مشخص صورت ميگيرد و قضاوت و نظر شخص در آنها بي تاثيراست. (5)
هر يك از پرسش هاي آزمون، يكي از هدف هاي يادگيري را در رابطه با محتواي مواد آموزشي اندازه ميگيرد و آزموني كه ساخته ميشود نمونه اي از تمامي هدف هاي آموزشي درس مورد نظر را ارزشيابي ميكند و آنچه كه مهم است تعريف دقيق حيطه مورد ارزشيابي است.
- هرآزمون كتبي يا شفاهي از سوالات مختلفي تشكيل شده است:
1. پاسخ صحيح را از بين جواب هاي داده شده به اين سوالها انتخاب كنند كه اين نوع سوالات را آزمون هاي انتخاب كردني گويند.
- براي يك سوال معين پاسخ فراهم كنند (سوالات جواب دادني)
- انواع سئوالات انتخاب كردني (گزيده پاسخ يا عيني):
- آزمون هاي چند گزينه اي
- ازمون هاي جور كردني
- آزمون هاي صحيح غلط
سوالات چند گزينه يا mcQ (multiple choice Questioning) چيست؟ بعنوان انتخاب از يك ليست پاسخ هاي احتمالي» تعريف شده است (8)
سوالات چند گزينه اي در چه مواردي كاربرد دارد؟
درصورتيكه سوالات چند گزينه اي خوب تهيه شده باشند. ميتوانند آزمون مؤثر و كارايي باشند استفاده سوالات تستي چند گزينه اي در موارد زير مناسب اند:
- منظور ارزيابي عملكرد (perfomance) دانشجويان
- ميتواند براي تمرين و مرور مطالب و self- assessment (خود ارزيابي)
- در ارزيابي اوليه دانشجو قبل از آموزش مطلب (8)
خصوصيات سئوالات چند گزينه اي:
هر سوال چند گزينه اي از دو قسمت ساخته شده است:
- تنه يا ساقه (stem) كه مسئله را عرضه ميكند.
- گزينه ها (obtions)
تنه (stem) سوال به دو شكل نوشته ميشود:
- جمله نا تمام
- جمله استفهامي
البته نوشتن سئوالات استفهامي ساده تر است ولي جمله اي كه بصورت ناتمام است درجه دشواري بيشتري دارد.
در اين نوع سئوالات هر پرسش با چند پاسخ (گزينه) پيشنهادي همراه است و معمولاً يك گزينه صحيح است مگر اينكه صحيح ترين پاسخ مد نظر باشد كه ميتواند همه گزينه ها به نوعي صحيح باشد و پاسخ سوال گزينه صحيح تر است.
تعداد گزينه ها ممكن است 3، 4، 5 يا 6 گزينه باشد. اما متداولترين نوع پرسشهاي چند گزينه اي پرسش هاي چهارگزينه اي است.
بايد توجه داشت كه پرسشهاي چند گزينه اي هميشه بصورت كلامي نوشته نميشوند بلكه در بعضي موارد (بويژه دردروس رياضي و علوم) ميتوان از گزينه هاي تصويري نيز استفاده كرد (5)
مثال: در كداميك از تصويرهاي زير خط كش به حال تعادل مي ايستد:
الف)
ب)
ج)
د)
هدف از طرح سئوال:
هدف تست ساز اين است كه امتحان شونده را در پاسخ دادن به سئوالهاي تست به تلاش جدي وا دارد بدون آنكه در وي تشويش و اضطراب بوجود آورد. اين امر مستلزم برقراري نوعي تعادل توام با ظرافت است زيرا افراد مختلف از نظر واكنش نسبت به تست ها به گونه قابل ملاحظه اي متفاوت هستند (1)
قبل از طراحي سئوالات چند گزينه اي به چه نكاتي بايد توجه داشت؟
- سعي در ارزيابي در چه سطحي از يادگيري هستيم، سئوالات چند گزينه اي ميتواند سطح دانش را ارزيابي كند و در صورتيكه سوالات به دقت طراحي شود يادگيري در سطح ادراك و كاربرد را نيز ميتواند بسنجد ولي مهارت هاي شفاهي و نوشتاري با اين آزمون قابل ارزيابي نيست.
توسط چه كسي سئوالات تصحيح و نمره گذاري مي شود؟ كارمندان- دانشجويان- استادان و …
نمره گذاري آزمون چگونه است؟ آيا نمره منفي براي پاسخ غلط در نظر گرفته ميشود .
چگونه سئوالات را pilot كنيم؟ pilot كردن سوالات جهت مشخص كردن درجه دشواري و صحت سوالات لازم است و بهتر است سئوالات از نظر مشكل بودن، جامع بودن، خوانا بودن بطور جداگانه و تك تك بررسي شوند.
- قبل از شروع به نوشتن هر سوال آنچه كه سعي داريد بسنجيد (اهداف) را مشخص كنيد.(8)
است. (5 و 1)
مدت پاسخگويي به سوالات چند گزينه اي:
يكي از عناصر مهم از استراتژي اجراي آزمون كه مي بايست در راهنماي تست ذكر شود مشخص كردن مدت امتحان مي باشد. ملاحظات عملي نشان مي دهند كه همه اين آزمون ها بايد در يك زمان محدود اجرا شود. تعدادي از آزمون ها بطور قطع از نوع آزمون سرعت (speeded test) است و سرعت درپاسخگويي جزء ذات و ماهيت آنها است. در بيشتر موارد حد زماني طوري معين ميشود كه بيشتر امتحان شوندگان وقت كافي داشته باشند كه تقريبا به همه سوالها يا دست كم به همه سوالهايي كه جواب آنها را مي دانند پاسخ دهند اگر آزمون از نوع سرعت باشد امكان شوندگان را بايد از اين واقعيت آگاه ساخت كه به سرعت عمل كنند حتي اگر وقت امتحان نسبتاً آزاد باشد عاقلانه خواهد بود كه به آنها تعليم داده شود كه وقت خود را در مورد يك سوال منفرد تلف نكرده و به سوال بعدي بپردازند و چنانچه وقت اجازه دهد دوباره به سوالهايي كه درباره آنها با مشكل روبرو بوده اند رجوع كنند. (1)
امتيازات سوالات چند گزينه اي
- براي اندازه گيري همه سطوح يادگيري در طبقه بندي حيطه شناختي، به غير از تركيب و ارزشيابي مناسب است.
- در آن پاسخ ها كاملاً كنترل شده است و دانشجويان پاسخ صحيح را فقط با علامت گذاري مشخص مي كنند.
- نمره گذاري پاسخ ها عيني و دور از قضاوت فرد تصحيح كننده است.
- عواملي مانند تسلط بر بيان مطالب توانايي نوشتن و زيبا نويسي در ارزشيابي آن بي اثر است.
- اين نوع آزمونها پوشش بيشتري را در مورد دروس تدريس شده ميدهد و validity (روايي) خوبي دارد.
- تصحيح و نمره گذراي آزمون به سهولت و سرعت انجام ميگيرد.
7. تصحيح آزمون ميتواند توسط افراد ديگر (با استفاده از كليد و پاسخنامه) انجام شود در حاليكه در آزمون هاي نوشتاري اينگونه نيست.
- نمرات امتحان از ثبات و دقت بيشتري برخوردار است (اعتبار آن بالاست).
- عادت صحيح مطالعه را در زمينه يادآوري و تجزيه و تحليل و تفسير تقويت ميكند.
10.بعلت مختصر بودن پرسش هاي آزمون چند گزينه اي ميتوان تعداد زيادي ا ز آنها را در يك تست جاي داد.
11.ميتوان پرسشها را به طور مساوي بين موضوعات مختلف تقسيم كرد و نمونه كامل تري براي هر تست بدست آورد و اين مطلب باعث ميشود كسي كه فقط موضوع معيني را مطالعه كرده است، نتواند نمره خوبي بگيرد در نتيجه نمره امتحانات تستي خوب اغلب دقيق تر از نمره امتحانات تشريحي است.
12.در موارديكه زمان امتحان محدود است و يا آزمون هاي سرعت (speded- test) مورد استفاده است.
