بررسي ارتباط ميان رضايت زناشويي وهوش همسران

فهرست مطالب

مقدمه 2
فصل اول :گستره علمي موضوع پژوهش 5
1- موضوع پژوهش 5
2- هدفهاي پژوهش 5
3- امكان بررسي موضوع پژوهش واهميت آن 6
4- سؤالهاي پژوهش 6
5- فرضيه‎هاي پژوهش 7
6- متغيرها وتعريف عملياتي آنها 7
خلاصه 9
فصل دوم:ادبيات وپيشينه تحقيق 11
بخش اول :رضايت زناشويي 12
تعريف رضايتمندي زناشويي 13
ازدواج 13
تعريف ازدواج 13
فوائد ازدواج 14
ازدواج دختر وپسر ريشه‎هاي دوران كودكي 15
افكار مسموم 17
بهداشت رواني 17
بهداشت رواني از ديدگاه اسلام وعرفان 19
مهمترين عوامل براي ازدواجهاي موفق 19
پختگي رواني ورشد عاطفي فكري طرفين 20
طرز تفكر وعقايد وتمايلات 20
طرز تلقي ونگرشها 21
عقايد مذهبي 22
اختلافات طبقاتي 22
ميزان تحصيلات 22
توافق وطرز فكر درباره امورجنسي 22
تولد فرزند 23
تعداد فرزندان 24
اخلاق 24
دخالت اطرافيان وبستگان 24
تفاوت سني بين زن وشوهر 25
رابطه با اوليا 25
ويژگيهايي كه در امر زناشويي نقش منفي دارد 26
1- خست 26
2- عصبانيت 26
3- دورويي 26
4- دروغ 26
5- پنهان كاري 26
6- پرخاشگري وخشونت 26
7- لجاجت 27
8- خود بيني وتحقير ديگري 27
9- بي‎انظباطي 27
وجوهي از اختلافات زناشويي 28
نيازهاي احساسي زن ومرد 28
چگونه مي‎توان در زندگي خوشبخت بود 29
نياز اساسي ازدواج موفق 29
نقش زن در زندگي امروز 31
زن در نقش همسري 31
موقعيت زن در اسلام 32
ازدواج از نظر اسلام 32
سختگيري در مسئله ازدواج 33
اهداف والاي ازدواج در اسلام 33
معيارهاي انتخاب همسر 35
خواستگاري 36
مهريه 36
جهيزيه 37
عقد وعروسي 37
حقوق زن وشوهر 39
رفتار 39
گفتار 40
هدف زندگي ازديد قرآن 40
اساس رابطه زناشويي از نظر قرآن كريم 41
خانواده 41
تيپهاي خانواده 42
خانواده متزلزل . 43
خانواده متعادل 43
خانواده متكامل 43
ويژگيهاي ارتباط سالم 44
ويژگيهاي ارتباط ناسالم 44
توصيه‎هايي براي زن وشوهرها 46
شيوه‎هاي كاربردي براي رسيدن به تفاهم 46
طلاق 47
خانواده گسسته 48
اختلافات خانوادگي 48
تاثير فروپاشي ازدواج وجامعه 49
انواع عوارض بعد از طلاق 49
1- طلاق رواني 49
2- طلاق قانوني 49
3- طلاق با مسئله اقتصادي 50
4- طلاق اجتماعي 50
تدابير اسلام براي پيشگيري از طلاق 50
بخش دوم:هوش 52
تعريف هوش 52
وضعيت هوش در سازمان واعمال ذهني 54
هوش عملي وهوش نظري 55
هوش واستعدادهاي ديگر 56
ماهيت عامل g 58
تست هوش چيست 58
بهره هوشي (هوشبهر )چيست 58
بهره هوشي وتوانائيهاي ديگر ذهني 60
ماهيت هوش 61
الف- هوش بعنوان توان درك رابطه 61
ب- هوش بعنوان توان سازگاري با موقعيتهاي جديد 62
پ- هوش بعنوان ظرفيت يادگيري 62
ت- هوش بعنوان قدرت وتفكر انتزاعي 62
عوامل موثر در رشد هوش 63
نقش محيط ووراثت در تشكيل هوش 63
1- وراثت وهوش 63
2- ازدواج ميان خويشاوندان وهوش 64
3- هوش چگونه به ارث ميرسد 64
4- محيط وهوش 65
5- نقش زمان در تشكيل هوش 65
6- عوامل محيطي موثر در رشد هوش 66
آزمون استانداردشده هوش 67
آزمونهاي هوش 68
آزمونهاي گروهي 69
آزمونهاي فردي هوش 70
ديدگاه نظري مختلف از مفهوم هوش 70
نظريه‎هاي معاصر هوش 71
الف: نظريه‎هاي عاملي هوش 72
نظريه دوعاملي اسپيرمن 73
نظريه سلسله مراتبي 73
نظريه چند عاملي ترستون 75
نظريه سه بعدي گيلفورد 76
نظريه كتل درباره هوش متبلور وهوش سيال 76
نظريه دوسطحي جنسن 77
ب: نظريه‎هاي فرايند مداري هوش 78
نظريه شناختي پياژه درباره هوش 79
نظريه بازنمايي برونر 81
مروري بر نتايج تحقيقات به عمل آمده در زمينه رضامندي زناشويي درداخل وخارج كشور
خلاصه 90
فصل سوم: فرايند روش شناختي بررسي تجربه موضوع 95
1-انتخاب نمونه 96
1-1- جامعه مورد بررسي 96
2-1 روش نمونه گيري 97
3-1 نمونه منتخب 97
2-ابزار وروش اجراي پژوهش 97
1-1 ابراز پژوهش 97
2-2 آزمون رضايتمندي زناشويي ENRICH 97
3-2روش نمره گذاري پرسشنامه رضايتمندي زناشويي ENRICH 101
4-2آزمون ماتريسهاي پيشرونده ريون RAIVEN 102
5-2شيوه نمره گذاري ماتريسهاي پيشرونده ريون RAIVEN 102
6-2 روش اجراي پژوهش 103
3-طرح پژوهش وروشهاي آماري 103
1-1- معرفي طرحهاي پژوهش 103
1-2-روشهاي آماري وتحليل داده‎ها 103
خلاصه 104
فصل چهارم:ارائه وتحليل نتايج كمي 105
1-يافته‎هاي توصيفي 106
2-يافته‎هاي مربوط به تحليل نتايج در چار چوب فرضيه‎ها 109
خلاصه 111
فصل پنجم : بحث ونتايج كمي 113
1-بحث وبررسي درباره يافته‎ها 114
2-تفسير نهايي 115
3-محدوديتهاي پژوهش 121
4-پيشنهادات 122
پيوستها 123
جدول داده‎هاي خام 124
جدول نمرات رضايت زناشويي وهوش مردان وزنان 126
فهرست منابع 128

منابع

1.اسكوئيلو،نادر –جمهري،فرهاد-طباطبايي ،عباس – كريمي ،يوسف (1372)- ماهيت وساختار هوش – نشر كيوان –تهران
2.انصاريان،حسين(1377)- نظام خانواده در اسلام- انتشارات ام ابيها –قم
3.اتكينسون،ريكال-سن،ريچارد- اتكينسون،ارنست- هيلگارد-ترجمه براهني وهمكاران (1375)- انتشارات رشد- تهران.
4.اميني ،ابراهيم(1364)- آئين همسرداري –انتشارات اسلامي .
5.بهرامي ،هادي (1377)- آزمونهاي رواني (مباني نظري وفنون كاربردي) – انتشارات دانشگاه علامه طباطبائي – تهران
6.پاك نژاد ،سيد رضا(1374)- ازدواج (مكتب انسان سازي جلد (1)‌) – انتشارات اخلاق – تهران
7.پياژه ،ژان –ترجمه حبيب‎الله رباني(1368)- انتشارات صفي‎عليشاه –تهران
8.پاشا شريفي ،حسن(1377)- اصول روان سنجي وروان آزمايي –انتشارات رشد – تهران
9.حسيني كازروني،شهناز(1381)- آئين همسرداري – نشر ارمغان – تهران
10.دلاور ،علي (1381)-احتمالات وآمار كاربردي در روانشناسي وعلوم تربيتي – انتشارات رشد- تهران
11.ذوالفقار ،محبوبه (1380)-پايان نامه كارشناسي ارشد در رشته مشاوره وراهنمايي ،بررسي رابطه بين ساختار قدرت در خانواده با رضايت مندي زناشويي زنان كارمند وخانه‎دار –دانشگاه الزهراء ،دانشكده تربيتي وروانشناسي –تهران
12.رياحي ،غلامحسين ،(1375)- الفباي خوشبختي –انتشارات سروا
13.سياسي ،علي‎اكبر (1344)- هوش وخرد – ناشر كتابخانه ابن‎سينا –تهران
14.سادات ،محمد علي(1377)- راهنماي همسران جوان –انتشارات دفتر نشر فرهنگ اسلامي
15.شرفي،محمد رضا (1377)-خانواده متعادل (آناتومي خانواده)-انتشارات انجمن واولياء ومربيان
16.شكـلتون ،كلــيو فلچر،ويويان – ترجمـه يوسـف كريمي ،فرهاد جمهري (1376)تفاوتهاي فردي –انتشارات فاطمي –تهران
17.شريعتمداري ،علي (1377)- روانشناسي تربيتي –انتشارات اميركبير –تهران
18.شاملو،سعيد(1378)بهداشت رواني – انتشارات رشد-تهران
19.فينچام ،فرانك-فرناندز،ليان-هامفريز،كيت- ترجمه مهدي قراچه‎داغي(1379)- رابطه همسران
(راهنمايي براي زوجها ومشاوران امور زناشويي ) – انتشارات پيك بهار
20.قائمي ،علي (1368)-نقش مادر در تربيت – انتشارات اميري
21.قلي زاده،محمد (1363)-وظايف زناشوئي زن ومرد از نظر اسلام –انتشارات ياران
22.كامران ماوردياني ،سيروس (1380)- تربيت وخوشبختي –انتشارات محمد فائز –تهران
23.گلمن،دانيل – ترجمه حميدرضا بلوچ (1379)- هوش عاطفي- انتشارات جيحون –تهران
24.گري،جان-ترجمه مهدي قراچه داغي (1375)- مردان مريخي وزنان ونوسي(چگونه روابط زناشويي خود را بهبود بخشيم )- انتشارات البرز – تهران
25.ميلاني فر،بهروز (1374)-بهداشت رواني –انتشارات نشر قومس- تهران
26.مشكيني ،علي –ترجمه احمد جنتي (1359)-ازدواج در اسلام-انتشارات چاپخانه مهر – قم
27.ميلاني فر،بهروز (1379)-روانشناسي كودكان ونوجوانان استثنايي – نشر قومس-تهران
28.نجاتي،حسين(1381)- روان شناسي زناشويي –انتشارات بيكران-تهران
29.نوروزي ،علي (1372)-چگونه خوشبخت شويم – انتشارات زرين
30.هجرتي ،محمد حسن(1380)-حقوق متقابل از ديدگاه امام علي (ع) – انتشارات آسمان آبي

چكيده

     پژوهش حاضر به منظور بررسي ارتباط ميان رضايت زناشويي وهوش همسران صورت گرفته است. طرح پژوهش از نوع پس رويدادي بود واز طريق نمونه‎گيري در دسترس، 60نفر زن وشوهر (30زوج ) انتخاب شدند .ابراز پژوهش شامل پرسشنامه 47سوالي رضايت زناشويي Enrich وماتريسهاي پيشرونده ريون بود.فرضيه تحقيق با استفاده از روش همبستگي پيرسون مورد بررسي قرار گرفت ونتيجه ،در سطح اطمينان 99%دو فرضيه تحقيق يكي مبني بر رابطه بين رضايت زناشويي وهوش مردان وديگري مبني بر رابطه رضايت زناشويي وهوش زنان رد وفرض صفر مورد قبول واقع شد. دو فرضيه تحقيق بعدي با استفاده از روش t استودنت مورد بررسي قرار گرفت ونتيجه ،هردو در سطح اطمينان 99%رد وفرض صفر مورد قبول واقع شد واين نتايج حاصل شد،بين رضايت زناشويي مردان وزنان وهمچنين بين هوش مردان وزنان تفاوت معناداري وجود ندارد.

گستره علمي موضوع مورد پژوهش 

در اين فصل به بيان موضوع پژوهش و هدفهاي پژوهش و همچنين اهميت و ارزش تحقيق ، سؤالهاي پژوهش و فرضيه‌هاي تحقيق پرداخته شده سپس تعاريف عملياتي از متغيرها ارائه شده‌است . در انتهاي فصل خلاصه‌اي از مطالب مطرح شده در فصل اول ارائه مي‌شود.

1-موضوع پژوهش

موضوع اين پژوهش بررسي رابطة رضايت زناشويي و هوش همسران توسط تست رضايت زناشويي و تست پيشرونده ريون مي‌باشد .

2– هدفهاي پژوهش

اولين هدف اين پژوهش بررسي رابطة معنادار بودن رضايت زناشويي با هوش در مردان مي‌باشد .

دومين هدف اين پژوهش بررسي رابطة معنادار بودن رضايت زناشويي با هوش در زنان مي‌باشد .

سومين هدف اين پژوهش بررسي تفاوت معنادار بودن رضايت زناشويي مردان و زنان مي‌باشد .

چهارمين هدف اين پژوهش بررسي تفاوت معنادار بودن هوش مردان و زنان مي‌باشد .

3- امكان بررسي موضوع پژوهش و اهميت آن

مفهوم ومقصود زناشويي وازدواج درطي قرنها وشرايط اقتصادي و اجتماعي وجغرافيايي و غيره پيوسته دستخوش تحول و تغيير بوده و با عوامل و نيازمنديهاي گوناگون در‌آميخته است . ليكن امروزه مفهوم زناشويي و ازدواج با شرايط قرن حاضر براساس محبت ، همكاري ،همدردي ، تفاهم و فداكاري متقابل و زندگي مشترك زن و مرد استوار است . عمده‌ترين اهدافي كه تاكنون براي تحقيقات و مطالعات مختلفي كه پيرامون موضوع خانواده صورت گرفته‌است مشخص نمودن ضرورت و اهميت نقش خانواده در جوامع مختلف در جهت رشد و پيشرفت و اعتلاي اهداف آرماني آن جامعه بوده است . به عبارت ديگر محققان مختلف از ابعاد مختلف جامعه‌شناسي، مردم‌شناسي ، روان‌شناسي و غيره سعي نموده‌اند تا با ارائه راهكارهاي جديد زمينه‌هاي تداوم و انسجام بيش از پيش خانواده را مهيا سازند . زيرا امروز دريافته‌اند كه تنها در سايه امنيت و آرامش خانواده است كه مي‌توان فرزنداني سـالم و پـويـا تـربيت نمود و از آنـجا كـه زن در خـانـواده نـقش مهمـي در انسـجام و شكل‌گيري شخصيت افراد خانواده دارد و زماني ميتواند نقش خود را كاملتر انجام دهد كه داراي رضايت‌مندي زناشويي بيشتري باشد . لذا رضايت زن در ازدواج موضو ع مورد مطالعه تحقيقات متعدد قرار گرفته است .

4– سؤالهاي پژوهش

آيا بين رضايت زناشويي با هوش در مردان رابطه معناداري وجود دارد؟

آيا بين رضايت زناشويي با هوش در زنان رابطه معناداري وجود دارد؟

آيا بين رضايت زناشويي مردان و زنان تفاوت معناداري وجود دارد؟

آيا بين هوش مردان و زنان تفاوت معناداري وجود دارد؟

5- فرضيه‌هاي پژوهش

بين رضايت زناشويي با هوش در مردان رابطه معناداري وجود دارد .

بين رضايت زناشويي با هوش در زنان رابطه معناداري وجود دارد .

بين رضايت زناشويي مردان و زنان تفاوت معناداري وجود دارد .

بين هوش مردان و زنان تفاوت معناداري وجود دارد .

6-متغيرها و تعريف عملياتي آنها

متغير پيش بيني كننده : در اين پژوهش متغير پيش بيني كننده هوش است . آلفرد بينه معتقد است كه هوش توانايي فرد در قضاوت ،ادراك و استدلال درست است (اسكوئيلر و همكاران ،1372 ، ص 11 ) .

در اين پژوهش متغير هوش از طريق ماتريسهاي پيشرونده ريون بزرگسالان ،60سؤالي سربهاي (آ،

 ب ، ت ، د ، ج ) اندازه‌گيري خواهدشد . جدول 1-1 تفسير كيفي معادلهاي هوشبهر آزمون  ماتريسهاي پيشرو را نشان مي‌دهد .

جدول1-1 تفسير كيفي معادلهاي هوشبهر آزمون ماتريسهاي پيشرو

متغير پيش بيني شونده : در اين پژوهش متغير پيش‌بيني شونده رضايت زناشويي‌است.

اليس معتقد است كه رضايت زناشويي احساسات عيني از خشنودي ، رضايت و لذت تجربه شده توسط زن يا شوهر است موقعي كه همه جنبه‌هاي ازدواجشان را در نظر بگيرند . رضايت يك متغير نگرشي است و بنابراين يك خصوصيت فردي زن و شوهرمحسوب مي‌شود(ذوالفقار، 1380،ص 64).

در اين پژوهش رضايت زناشويي متغيري است كه بوسيله پرسشنامه رضايت زناشويي (ENRICH) ، 47 سؤالي فرم تجديد نظر شده اندازه‌گيري خواهد شد . پس از بدست آوردن نمره خام ، نمره‌ها را با استفاده از جدول نرم به نمرة t تبديل مي‌كنيم كه در آن ميانگين برابر 50 و انحراف معيار 10 مي باشد.

        · نمره‌هاي كمتر از30 نشانگر نارضايتي شديد همسران از روابط زناشويي است .

       ·          نمره‌هاي بين 30 تا 40 نشانگر عدم رضايت از روابط زناشويي همسران اسـت .

       ·          نمره‌هاي بين40 تا60 نشانگر رضايت نسبي و متوسط از روابط زناشويي همسران است .

       ·          نمره‌هاي بين60 تا70 نشانگر رضايت زياد همسران از روابط زناشويي است .

       ·          نمره‌هاي بالاتر از 70 نشانگر رضايت فوق‌العاده از روابط زناشويي بين همسران است .

متغير مزاحم :وضعيت اقتصادي ،مسائل فرهنگي ،مشكلات اجتماعي كه به علـت محــدوديــت

زماني و مكاني كنترل نشده‌اند بنابراين تعميم نتايج اين پژوهش با احتياط بايد صورت گيرد .

خلاصه

در اين فصل ، ابتدا موضوع پژوهش كه عبارت است از بررسي ارتباط ميان رضايت زناشويي و هوش همسران ، بيان شد . اهداف اين پژوهش ، بررسي رابطة معنادار بودن رضايت زناشويي با هوش در مردان و در زنان مي‌باشد . همچنين بررسي تفاوت معنادار بودن رضايت زناشويي و هوش در مردان و زنان مي‌باشد ، عنوان گرديد . با توجه به وجود پرسشنامه (ENRICH) براي سنجش رضايت زناشويي و ماتريس‌هاي پيشرونده ريون براي سنجش هوش ، بررسي موضوع پژوهش امكان پذير است . هدف از اين پژوهش بررسي ميزان تاثير هوش بر رضايت زناشويي است و افزايش آگاهي به جوانان در حال ازدواج ، به منظور حفظ نظام خانواده و ايجاد آرامش و تربيت فرزندان سالم و  صالح و جلوگيري از طلاق اهميت خود را آشكار مي‌كند سؤالهاي پژوهش عبارت بودنداز :

1-      آيا بين رضايت زناشويي با هوش در مردان رابطه معناداري وجود دارد؟

2-      آيا بين رضايت زناشويي با هوش در زنان رابطه معناداري وجود دارد؟

3-      آيا بين رضايت زناشويي مردان و زنان تفاوت معناداري وجود دارد؟

4-      آيا بين هوش مردان و زنان تفاوت معناداري وجود دارد؟

فرضيه‌هاي پژوهش عبارت بود از :

1-      بين رضايت زناشويي با هوش در مردان رابطه معناداري وجود دارد.

2-      بين رضايت زناشويي با هوش در زنان رابطه معناداري وجود دارد .

3-      بين رضايت زناشويي مردان و زنان تفاوت معناداري وجود دارد .

4-      بين هوش مردان و زنان تفاوت معناداري وجوددارد .

متغيرهاي پيش‌بيني كننده اين پژوهش هوش است و آلفرد بينه معتقد است كه هوش توانايي فرد در قضاوت ، ادراك و استدلال درست است . و تعريف عملياتي هوش نمره‌اي است كه آزمودني از طريق ماتريس‌هاي پيشرونده ريون بزرگسالان ، 60 سؤالي بدست مي‌آورد . متغير پيش‌بيني شونده اين پژوهش رضايت زناشويي است و اليس معتقد است كه رضايت زناشويي احساسات عيني از خشنودي ، رضايت  و لذت تجربه شده توسط زن يا شوهر است موقعي كه همة جنبه‌هاي ازدواجشان را در نظر بگيرند . رضايت يك متغير نگرشي است و بنابراين يك خصوصيت فردي زن وشوهر محسوب مي‎شود. تعريف عملياتي رضايت زناشوئي نمره‎اي است كه آزمــودني از طــريق پرسشنامه رضايت زناشويي ، 47 سؤالي بدست مي‌آورد.